Văn Hóa - Ẩm Thực

6 lễ hội mang đậm dấu ấn văn hóa Vũng Tàu

Không chỉ sở hữu nhiều địa điểm tham quan nổi tiếng, bãi tắm đẹp hay nhiều món ăn ngon, Vũng Tàu còn được biết đến là điểm đến tâm linh, văn hóa tin ngưỡng độc đáo tại Việt Nam. Vùng đất này thường xuyên diễn ra nhiều lễ hội mang đậm dấu ấn văn hóa và phong tục, tín ngưỡng của người dân nơi đây. Hãy cùng Airbooking khám phá nhé!

LỄ HỘI ĐÌNH THẦN THẮNG TAM

Đình thần Thắng Tam là một trong ba kiến trúc nổi tiếng nằm trong Khu di tích Thắng Tam (gồm có lăng Ông Nam Hải, miếu Bà Ngũ Hành và đình thần Thắng Tam). Đây là 3 khu vực tượng trưng cho 3 người đã lập nên làng. 3 người lập nên làng Thắng là 3 vị dẫn đầu thuyền binh đến bình định ngoại xâm, lập nên làng xã để sinh sống. Sau khi 3 ông mất, vua Gia Long đã truy phong cho 3 ông. Và hàng năm thì người dẫn Vũng Tàu vẫn cảm tạ công ơn của các ông bằng việc tổ chức lễ hội với quy mô lớn và nhiều điểm đặc sắc.

Vào tháng 2 âm lịch, người dân Vũng Tàu sẽ tổ chức Lễ hội đình Thắng Tam, nét văn hóa tín ngưỡng đặc biệt này diễn ra từ ngày 15 đến ngày 18 tại đình Thắng Tam. Lễ hội gồm 2 phần: Phần lễ diễn ra các hoạt động cúng tế, lễ vật tế thần, dâng hương quỳ lạy, chiêng trống, kèn nhạc và có rất nhiều điều kiêng kỵ như heo dùng để tế lễ phải có bộ lông cùng màu, người có tang không được tham gia vào việc nghi thức tế lễ; phần hội có nhiều trò vui chơi giải trí như múa lân, diễn tuồng.

LỄ HỘI NGHINH ÔNG

Tại thành phố biển Vũng Tàu, Lễ hội Nghinh Ông được tổ chức thường niên, thể hiện lòng tri ân của những người dân làm biển đến cá Ông (cá Voi). Trải qua hằng trăm năm, từ lễ hội dành cho cư dân cầu mong bình yên khi đi biển, đánh bắt được nhiều cá, tôm giờ đây đã trở thành nét du lịch tâm linh độc đáo cho khách du lịch khi đến Vũng Tàu.

Lễ hội Nghinh Ông diễn ra tại đền Thắng Tam từ ngày 16/08 đến ngày 18/08 âm lịch hằng năm. Từ năm 2000, lễ hội được nâng cấp và trở thành một trong 15 lễ hội lớn của cả nước, thu hút hàng chục ngàn người dân địa phương và du khách tham dự mỗi năm. Phần lễ được duy trì với những nghi thức truyền thống, mang đậm dấu ấn miền biển, riêng phần hội ngày càng được mở rộng quy mô với nhiều trò chơi dân gian nhằm đáp ứng nhu cầu giao lưu văn hóa của khách thập phương. Vì thế, lễ hội Nghinh Ông dần được phát triển thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc tại Vũng Tàu.

Lễ hội Nghinh Ông gồm hai phần: phần lễ và phần hội. Ngay chính lễ, tức 16/08 âm lịch, đoàn nghinh Ông tiến ra biển, khi đi đến gần mũi Nghinh Phong, đoàn tiến hành lễ dâng hương, rượu, hoa cúng tế thần biển, xin được rước Ông. Sau đó là nghi thức rước Ông về đền thờ Thắng Tam, đi đầu là xe chở mô hình tượng cá Ông, tiếp đó là kiệu và cờ hoa cùng hàng ngàn người dân dự lễ. Các nghi thức tiếp nối sau khi Ông an vị tại đền là cúng các vị tiền hiền và các anh hùng liệt sĩ, thỉnh sát thần vào lăng ông Nam Hải, cúng tế ông Nam Hải, xây chầu đại hội cầu quốc tế dân an.

Nếu như phần lễ là một bầu không khí uy nghiêm, trang trọng thì đến phần hội, người dân lại được hòa mình vào không gian náo nhiệt, vui vẻ với sự tham gia của đông đảo du khách. Điểm nhấn là các trò chơi dân gian được thiết kế gắn liền với đời sống và công việc hằng ngày của ngư dân vùng biển như: thi câu cá (tại khu vực bờ kè nhà ga cáp treo Vũng Tàu), các môn thể thao dân gian: kéo co, đẩy cây, bi sắt trên cát, bịt mắt đập heo, đan lưới (khu vực Công viên Bãi Sau),…

Rất nhiều khách du lịch đến với Vũng Tàu và lần đầu tiên tham dự đều có chung cảm giác choáng ngợp trước sự hoành tráng của lễ hội. Đồng thời, đây là một hoạt động rất thực tế giúp cho giới trẻ, hay những ai chưa có cơ hội tìm hiểu về nét văn hóa vốn có của người dân miền biển nước ta được hiểu hơn về bản sắc dân tộc.

LỄ HỘI MIẾU BÀ NGŨ HÀNH

Cùng với lăng ông Nam Hải và đình thần Thắng Tam, miếu Bà Ngũ Hành tạo thành một quần thể kiến trúc di tích và lễ hội tập trung tại khu đình thần Thắng Tam. Miếu Bà Ngũ Hành được sáng lập và xây dựng vào năm Nhâm Thìn 1832, được vua Thiệu Trị tặng cấp 04 đạo sắc Thiên Y A Na Diễn Ngọc Phi Thượng Đẳng Thần vào năm 1845-1846. Vua Tự Đức tặng cấp 02 đạo sắc Thiên Y A Na Thần Nữ Thượng Đẳng Thần và Thủy Long Thần Nữ thượng đẳng thần vào năm 1850. Tên miếu được nhân dân gọi theo đối tượng thờ cúng chính trong miếu, được ghi rõ trên bức hoành treo trước cửa chính điện: “Ngũ Hành miếu”. Nhiều người gọi miếu Ngũ Hành là miếu Bà Ngũ Hành, còn ngư dân địa phương thường gọi là miếu Bà (các đối tượng thờ trong miếu đều là bà).

Lễ hội Miếu Bà Ngũ hành được tổ chức hàng năm trong 3 ngày, từ 16 đến 18 tháng 10 âm lịch. Thông thường từ 6 giờ sáng ngày 16/10, người ta tổ chức lễ nghinh Bà. Đám rước gồm có chủ lễ, học trò lễ, dân làng với kiệu, bàn thờ bài trí ngũ sự, trầu cau, hoa quả, rượu trà, cờ ngũ hành, chiêng trống, đoàn múa lân… Ra miếu hòn Bà – bãi Sau nghinh Bà về Miếu Ngũ Hành cúng lễ.

Điều đặc biệt của lễ nghinh Bà Ngũ Hành khác với nghinh Ông là đám rước đi bộ trên đất liền, không dùng ghe, kể cả khi hòn Bà (nằm cách bờ biển chừng 50m, vì vậy người ta thường chọn khi thủy triều xuống mới ra nghinh Bà). Từ hòn Bà, đám rước theo đường Thùy Vân, qua đường phan Chu Trinh ra đường Hoàng Hoa Thám về khu đình thắng Tam. Sau khi nghinh Bà về đến miếu, khoảng 8 giờ – 8 giờ 30 tổ chức nghi cúng giỗ tiền hiền – hậu hiền.Trước khi cúng chính lễ, khoảng 11 giờ tổ chức Bóng rỗi, chầu mời, với ý nghĩa mời Bà về dự lễ và múa dâng mâm vàng, mâm bạc cho bà.

Đúng 12 giờ trưa bắt đầu nghi lễ cúng ngũ hành. Đây là chính lễ, vừa cúng nghinh vừa cúng tạ thần. Bắt đầu vào lễ cúng, người ta đánh ba hồi chiêng trống (một chấp sự đánh chiêng, một chấp sự đánh trống). 8 học trò lễ và 6 đào thài thực hiện những nghi thức truyền thống. Trước bàn thờ ngũ hành bốn phụ nữ quỳ chuẩn bị tế lễ: gồm 1 chánh tế, 1 bồi tế, hai bên là đông hiếu và tây hiếu. Tiếp theo là 4 người trang phục lính hầu, tay cầm mác. Chủ lễ cúng thần dâng một tuần hương, ba tuần rượu, một tuần trà. Người ta chuẩn bị một Bà cốt, chủ tế cúng nguyện và bà nhập vào bà cốt. Thông qua bà cốt, thần sẽ chuyển tải những điều cần mách bảo cho dân làng. Sau cùng chủ lễ hóa văn tế (gọi là sớ). Những người tham dự cúng lễ lần lượt lạy tạ Bà và bày tỏ những ước nguyện của mình và gia đình, cầu mong Bà độ trì và giúp đỡ.

Bên cạnh việc tổ chức nghi lễ, thường là hát bội: diễn các vở Phan Thế Ngọc đả lôi đài, Sở Văn cứu giá, mai trắng xe duyên, xử án phi giao, lễ tôn soái Dương Kim Huệ,… Ngay trong buổi chiều của ngày cúng lễ đầu tiên, ban quý tế đã tổ chức lễ đại bội và đến khoảng 3 giờ chiều diễn sơ cổ kịch bản. Dân làng Thắng Tam thường gọi là lễ trình tuồng. Sau đó là bóng rỗi, múa mâm vàng, mâm bạc dâng Bà.

LỄ GIỖ ĐỨC THÁNH TRẦN HƯNG ĐẠO

Dân gian có câu: “Tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ” để nói đến ngày giỗ của Đức Thánh Trần và Thánh mẫu Liễu Hạnh. Nên hàng năm vào ngày 20/8 Âm lịch, tại Đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo (68 Hạ Long, Phường 2, Vũng Tàu) đều diễn ra lễ giỗ Quốc công tiết chế Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn. Đây là nghi lễ được UBMTTQ TP. Vũng Tàu tổ chức hàng năm theo tập tục dân gian, cũng là dịp để tưởng nhớ và ghi ơn một vị tướng tài của dân tộc được đông đảo nhân dân và khách du lịch đến tham dự.

Lễ giỗ được tổ chức với những nghi thức cúng tế truyền thống, mang đậm bản sắc văn hóa Việt, đã được gìn giữ từ đời này sang đời khác tại địa phương. Trong nghi thức chính lễ, các đại biểu, nhân dân và khách du lịch sẽ cùng nhau ôn lại cuộc đời, sự nghiệp của một vị tướng tài, người anh hùng kiệt xuất của dân tộc đồng thời dâng hương, hoa, lễ vật tưởng nhớ Đức Thánh Trần. Cũng theo nghi thức truyền thống, những lễ vật dâng cúng sau đó được chia lộc thánh. Lễ giỗ diễn ra trong 3 ngày và kết thúc vào ngày 21/8 Âm lịch.

LỄ HỘI TRÙNG CỬU

Lễ hội Trùng Cửu được tổ chức vào ngày 7,8, 9 tháng 9 âm lịch hàng năm tại Nhà Lớn (thuộc xã Long Sơn, Vũng Tàu). Đây được biết đến là lễ hội của một tín ngưỡng dân gian luôn hướng đến điều thiện, cầu an, cầu cho nhân dân mạnh khỏe, hạnh phúc…

Truyện kể rằng, xa xưa, xã Long Sơn có ông Lê Văn Mưu, là người tham gia cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp. Tuy nhiên cuộc khởi nghĩa thất bại, ông Lê Văn Mưu đưa gia đình về ẩn náu ở phía đông núi Nữa, lập nên ấp Bà Trao (nay là xã Long Sơn). Tại đây, ông đã xây dựng công trình Nhà Lớn, là nơi thờ Phật, thờ Tiên, thờ Thánh. Đặc biệt, ông đã tạo nên những căn nhà cho người tạm cư đến ở vì vậy ít lâu sau Long Sơn trở thành một nơi có đông dân cư đến lập nghiệp và ngày càng trở nên nhộn nhịp, đông đúc.

Lúc sinh thời, ông Lê Văn Mưu thường ở trần, búi tóc, đi chân đất và làm việc suốt ngày nên người dân thường gọi là ông Trần. Khi ông mất đi, để tưởng nhớ công đức khai dân lập ấp của ông và làm lễ cầu an nên người dân vùng này hình thành một tín ngưỡng dân gian gọi là đạo ông Trần hay ông Nhà Lớn. Do được tổ chức vào ngày 09/9 âm lịch nên lễ hội mang tên là Trùng Cửu.

Bắt đầu từ nhiều ngày trước khi diễn ra lễ hội, người dân đã đến di tích Nhà Lớn để quét tước, dọn dẹp sạch sẽ cả 6 dãy phố xung quanh để làm chỗ nghỉ chân cho khách thập phương. Khách phương xa đến với lễ hội Trùng Cửu sẽ được sắp xếp chỗ nghỉ ngơi miễn phí. Các dãy nhà cổ được trang hoàng những câu liễn đỏ vuông và dài. Theo người dân địa phương, tục viết liễn đã bắt nguồn từ hàng trăm năm trước, kể từ khi ông Trần đến nhà Lớn rồi mở mang vùng đất Long Sơn. Không có hát múa, rước sắc linh đình, lễ hội Trùng Cửu chỉ có những dòng người thành kính dâng hương, cầu nguyện. Tuy nhiên, chính sự đơn giản ấy, lễ hội Trùng Cửu đã thu hút hàng ngàn tín đồ và du khách mỗi năm. Toàn bộ lễ hội chỉ là hai ngày dâng lễ mặn và chay.

Vào ngày mồng 8/9 âm lịch, người dân địa phương và những người theo đạo Ông Trần từ khắp nơi đổ về sẽ tiến hành lễ Tiên Thường kỉnh mặn. Đây là lễ cúng các đồ mặn – sản vật của bà con nhân dân từ nhiều nơi mang đến cúng lễ.

Đến lễ hội Trùng Cửu, du khách sẽ dễ dàng nhận ra đâu là khách thập phương và đâu là người theo đạo ông Trần trong lễ hội. Bởi những người theo đạo ông Trần đều mặc quần áo bà ba đen, tóc búi củ hành, đi chân đất, mô phỏng theo đúng phong cách giản dị của ông Trần khi sinh thời.

Đến ngày 9/9, tiến hành Chánh giỗ kỉnh chay, tức là chỉ cúng đồ chay. Khách du lịch cùng người dân theo đạo từ Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Nai, Tiền Giang, Bến Tre… cùng vào dâng hương, cầu nguyện bình an và thành tâm tưởng nhớ đến công đức ông Trần.

FESTIVAL DIỀU QUỐC TẾ VŨNG TÀU

Festival Diều Quốc tế Vũng Tàu là sự kiện lễ hội diễn ra hàng năm tại thành phố Vũng Tàu từ năm 2009. Đây là lễ hội thả diều có quy mô lớn nhất Việt Nam, quy tụ sự tham gia của nhiều câu lạc bộ và hiệp hội chơi diều từ các nước trên thế giới. Lễ hội tập hợp những con diều độc đáo và đa dạng về màu sắc lẫn kích cỡ và phong cách. Ngoài tính chất là môn thể thao đậm chất văn hóa, đây còn là chương trình nhằm thu hút khách du lịch trong và ngoài nước của địa phương.

Trong thời gian diễn ra liên hoan sẽ có các hoạt động như: xác lập kỷ lục thiết kế mới lạ nhất cho cả diều truyền thống và diều hiện đại; phần biểu diễn diều lượn độc đáo nhất; đội trình diễn diều Rokkaku hay nhất… Tại đây, các quốc gia tham dự sẽ đưa ra những cánh diều độc đáo của riêng mình. Trong đó, Việt Nam đem đến những cánh diều Huế mang sắc thái cung đình như rồng, phượng; diều sáo của miền Bắc, các loại diều hiện đại theo nguyên lý khí động học hay những con diều độc đáo có hình sinh vật đặc trưng của biển.

Điểm nhấn của Festival Diều Quốc tế Vũng Tàu diễn ra hàng năm thường là đêm biểu diễn diều nghệ thuật. Ngoài ra, trong thời gian diễn ra liên hoan, các nghệ nhân đồng thời cũng là nhà nghiên cứu lâu năm về bộ môn diều sẽ hướng dẫn kỹ thuật làm diều cho các em học sinh; giới thiệu nguồn gốc lịch sử các thể loại diều. Thông qua đó, các nghệ nhân sẽ truyền cho các em học sinh nói chung nguồn cảm hứng và niềm đam mê bảo tồn, phát triển bộ môn diều nghệ thuật.

Trên chuyến hành trình du lịch khám phá miền đất mới, việc tham gia vào các lễ hội là một hoạt động được các khách du lịch trong và ngoài nước đều ưa thích. Tuy nổi trội với những ưu thế về biển nhưng không vì vậy mà Vũng Tàu mờ nhạt về văn hóa. Hãy thử một lần cùng Airbooking ghé thăm thành phố biển và hòa mình vào không khí rộn ràng của các lễ hội ở nơi đây, chắc chắn du khách sẽ có cảm nhận vô cùng khác biệt!

Related Articles

Back to top button